Ἀ­πό τά πα­ρα­πά­νω γί­νε­ται φα­νε­ρό ὅ­τι ἡ ὑ­πα­κο­ή δι­α­φέ­ρει ἀ­πό τήν πει­θαρ­χί­α, καί ὑ­πε­ρέ­χει ἀ­πό αὐ­τήν, ὅ­σο ὁ οὐ­ρα­νός ἀ­πό τή γῆ. Ἡ πει­θαρ­χί­α προ­βάλ­λει τό "γε­νι­κό" ἀ­ντί τοῦ "με­ρι­κοῦ", ἤ τήν πλει­ο­νό­τη­τα ἀ­ντί τοῦ ἀ­τό­μου. Ἀ­ντί­θε­τα ἡ ὑ­πα­κο­ή ἐ­ξαί­ρει τόν ἄν­θρω­πο ὡς πρό­σω­πο. Ἡ ὑ­πα­κο­ή εἶ­ναι ἐ­λεύ­θε­ρη πρά­ξη πί­στε­ως στόν Θε­ό καί πρα­γμα­το­ποι­εῖ­ται πά­ντο­τε στό ὄ­νο­μά Του, ἑ­πο­μέ­νως δέν εἶ­ναι δυ­να­τόν νά ἐ­πι­βλη­θεῖ δι­ά τῆς βί­ας γι­ά νά ἐ­πι­τευ­χθεῖ μι­ά ἐ­ξω­τε­ρι­κή εὐ­τα­ξί­α, ἔ­στω καί ἐκ­κ­λη­σι­α­στι­κή εὐ­τα­ξί­α. Ἄν δι­α­ταρ­ρα­χθῆ ἡ ἐκ­κ­λη­σι­α­στι­κή εὐ­τα­ξί­α μπο­ρεῖ νά ἀ­παι­τη­θῆ ἡ πει­θαρ­χί­α σέ κά­ποι­ον "θε­σμό", "τυ­πι­κό", "κα­νό­να" κ.λ.π. ἀλ­λά θά πρέ­πει νά γί­νει σα­φές ὅ­τι αὐ­τή ἡ ἀ­παί­τη­ση γι­ά πει­θαρ­χί­α πόρ­ρω ἀ­πέ­χει ἀ­πό τήν πρα­γμα­τι­κή ὑ­πα­κο­ή ἀ­φοῦ ἄλ­λο εἶ­ναι ἡ ὑ­πα­κο­ή καί ἄλ­λο ἡ πει­θαρ­χί­α, ἄλ­λο ἡ ἐκ­κ­λη­σι­α­στι­κή εὐ­τα­ξί­α καί ἄλ­λο ἡ πνευ­μα­τι­κή τε­λει­ό­τη­τα ἐ­νῶ συγ­χρό­νως μέ τόν τρό­πο αὐ­τό ὑ­πο­βι­βά­ζε­ται ἡ πνευ­μα­τι­κή ζω­ή σέ ἕ­να ἐ­ξω­τε­ρι­κό "ἠ­θι­κό" ἐ­πί­πε­δο εὑ­ρι­σκό­με­νο πο­λύ χα­μη­λώ­τε­ρα ἀ­πό τήν δο­θεῖ­σα σέ ἐ­μᾶς Ἀ­πο­κά­λυ­ψη[4].

 Ἄλ­λω­στε καί οἱ κα­νό­νες τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας ἀ­πο­τε­λοῦν τά δι­ορ­θω­τι­κά ἐ­κεῖ­να μέ­τρα μέ τά ὁ­ποῖ­α ἡ Ἐκ­κ­λη­σί­α, ἐκ­φρα­ζο­μέ­νη δι­ά τῶν Συ­νό­δων, προ­σπα­θεῖ νά θε­ρα­πεύ­σει τίς πα­ρε­κτρο­πές πού ση­μει­ώ­νο­νται στό σῶ­μα της. Ὅ­πως δη­λα­δή ὁ ἰ­α­τρός δέν ἔ­γι­νε γι­ά νά ἱ­α­τρεύ­σει τόν ὑ­γι­ῆ, ἀλ­λά γι­ά νά ἱ­α­τρεύ­σει τόν ἀ­σθε­νῆ καί πλη­γω­μέ­νο, οὔ­τε τό χα­λι­νά­ρι ἔ­γι­νε γι­ά τό ἥ­με­ρο καί τα­κτι­κό καί ὑ­πο­τασ­σό­με­νο ἄ­λο­γο, γι­α­τί ἐ­κεῖ­νο καί χω­ρίς χα­λι­νά­ρι ὀρ­θο­πο­δεῖ, ἀλ­λά ἔ­γι­νε γι­ά τό ἄ­γρι­ο καί ἄ­τα­κτο καί ἀ­νυ­πό­τα­κτο ἄ­λο­γο, ἔ­τσι καί οἱ κα­νό­νες καί ὁ νό­μος δέν ἐ­δό­θη­σαν γι­ά τούς ὑ­γι­εῖς καί εὐ­τά­κτους δι­καί­ους, ἀλ­λά γι­ά τούς ἀ­σθε­νεῖς καί ἀ­τά­κτους ἁ­μαρ­τω­λούς[5], δι­ό­τι καί κα­τά τόν Ἀ­πό­στο­λο "δι­καί­ῳ νό­μος οὐ κεῖ­ται"[6].

 Στήν Ὀρ­θό­δο­ξο Ἐκ­κ­λη­σί­α μας "ἡ Ἱ­ε­ρά Πα­ρά­δο­σις ὡς ἡ αἰ­ω­νί­α καί ἀ­με­τά­βλη­τος πα­ρα­μο­νή τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος ἐν τῇ Ἐκ­κ­λη­σί­ᾳ εἶ­ναι τό πλε­όν βα­θύ θε­μέ­λι­ον τῆς ὑ­πάρ­ξε­ως Αὐ­τῆς. Δι­ά τοῦ­το ἡ Πα­ρά­δο­σις πε­ρι­λαμ­βά­νει ἐν ἐ­αυ­τῇ ἅ­πα­σαν τήν ζω­ήν τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας,το­σοῦ­τον ὥ­στε καί αὐ­τή ἡ Ἁ­γί­α Γρα­φή νά ἐμ­φα­νί­ζη­ται μό­νον ὡς μί­α τῶν μορ­φῶν αὐ­τῆς . . . Ἀ­πο­με­μο­νω­μέ­νη ἐκ τοῦ ρεύ­μα­τος τῆς Ἱ­ε­ρᾶς Πα­ρα­δό­σε­ως ἡ Γρα­φή δέν δύ­να­ται νά κα­τα­νο­η­θῆ δε­ό­ντως δι­' οὐ­δε­μι­ᾶς ἐ­πι­στη­μο­νι­κῆς ἐ­ρεύ­νης"[7]. Τό ἴ­δι­ο πολ­λῶ μᾶλ­λον ἰ­σχύ­ει καί γι­ά τούς κα­νό­νες τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας, οἱ ὁ­ποῖ­οι μπο­ροῦν νά κα­τα­νο­η­θοῦν καί νά ἑρ­μη­νευ­θοῦν δε­ό­ντως μό­νο ἀ­πό ἀν­θρώ­πους πού βι­ώ­νουν τήν ὀρ­θό­δο­ξο πα­ρά­δο­ση. Δέν θά πρέ­πει δη­λα­δή νά ξε­χνοῦ­με ὅ­τι "πᾶ­σαι αἱ . . .προ­σπά­θει­αι ἡ­μῶν οὐ­δό­λως ἐ­παρ­κοῦν πρός σω­τη­ρί­αν"[8] καί νά συ­νει­δη­το­ποι­ή­σου­με αὐτό πού λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὅ­τι "τοῦ Θε­οῦ δέ μή ἐ­νερ­γοῦ­ντος ἐν ἡ­μῖν, ἁ­μαρ­τί­α πᾶν τό πα­ρ' ἡ­μῶν γι­νό­με­νον"[9]. Μέ­σα στό ἀ­νω­τέ­ρω πλαί­σι­ο πρέ­πει νά το­πο­θε­τη­θοῦν καί οἱ γε­νι­κώ­τε­ρες σχέ­σεις με­τα­ξύ μο­να­χῶν καί ἐ­πι­σκό­πων.