Εὐ­τυ­χῶς δέν μπό­ρε­σε νά ἐ­πι­κρα­τή­ση αὐ­τό τό ἀ­ντι­πα­ρα­δο­σι­α­κό σύ­στη­μα Μο­να­χι­σμοῦ, οὔ­τε ἡ ἐ­γκύ­κλι­ος τῆς Ἱ­ε­ρᾶς Συ­νό­δου, γι­α­τί μέ με­τα­γε­νέ­στε­ρες συ­νο­δι­κές πρά­ξεις ἀ­να­θε­ω­ρή­θη­καν μέ δι­ά­φο­ρους κα­νο­νι­σμούς καί ἀ­πο­φά­σεις, πού ὑ­πο­νο­οῦ­σαν ἕ­να ὀρ­θό­δο­ξο Μο­να­χι­σμό, χω­ρίς στήν πρά­ξη ἀ­κό­μη νά δι­α­φαί­νο­νται οἱ δη­μι­ουρ­γί­ες πα­ρα­δο­σι­α­κῶν μο­να­χι­κῶν ἀ­δελ­φο­τή­των. Τόν ρό­λο τοῦ­το τόν ἔ­παι­ξαν βέ­βαι­α οἱ δι­ά­φο­ρες ὀρ­γα­νώ­σεις μέ ἀ­νά­λο­γο ὀρ­γα­νω­τι­κό καί "πνευ­μα­τι­κό" πε­ρι­ε­χό­με­νο καί οἱ ὁ­ποῖ­ες ἔ­παι­ξαν κα­τα­λυ­τι­κό ρό­λο γι­ά τήν ὑ­πο­βά­θμι­ση τοῦ ὀρ­θο­δό­ξου Μο­να­χι­σμοῦ.

Ὅ­πως εἴ­πα­με ὁ Κα­τα­στα­τι­κός Χάρ­της τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος ἐ­πα­νέ­φε­ρε τήν ἀρ­χαί­α πα­ρά­δο­ση καί ἀ­πο­κα­τα­στά­θη­κε ἡ ἰ­σο­βι­ό­τη­τα τοῦ Ἡ­γου­μέ­νου καί ἡ θε­σμι­κή ἀ­νε­ξαρ­τη­σί­α τῆς ἐ­σω­τε­ρι­κῆς ὀρ­γα­νώ­σε­ως, δι­οι­κή­σε­ως καί λει­τουρ­γί­ας τῶν Μο­να­στη­ρί­ων (ἄρ­θρο 39, παρ. 5) μέ τήν κα­τάρ­γη­ση τῆς προ­η­γου­μέ­νης πρά­ξε­ως τοῦ δι­ο­ρι­σμοῦ τοῦ Ἡ­γου­μέ­νου καί τοῦ Ἡ­γου­με­νο­συμ­βου­λί­ου ἀ­πό τόν ἐ­πι­χώ­ρι­ο Ἐ­πί­σκο­πο, καί μέ τήν ἐ­κλο­γή του ἀ­πό τούς ἐ­γκα­τα­βι­οῦ­ντες στήν Ἱ­ε­ρά Μο­νή Μο­να­χούς. Χω­ρίς αἱ­ρε­τό καί ἰ­σό­βι­ο Ἡ­γού­με­νο, δη­λα­δή μέ δι­ο­ρι­ζό­με­νο ἀ­πό τόν Ἐ­πί­σκο­πο, θά ἦ­ταν ἀ­δύ­να­τη ἡ ὁ­μα­λή ἐ­σω­τε­ρι­κή λει­τουρ­γί­α καί αὐ­το­τέ­λει­α τῶν Μο­νῶν. Ἔ­τσι ἀ­φή­νε­ται, μέ τίς δι­ά­φο­ρες δι­α­τυ­πω­μέ­νες σχε­τι­κές δι­α­τά­ξεις ἡ Μο­νή, νά λει­τουρ­γῆ "ὡς θρη­σκευ­τι­κόν κα­θί­δρυ­μα δι­ά τήν ἄ­σκη­σιν τῶν ἐν αὐ­τῇ ἐ­γκα­τα­βι­ού­ντων ἀν­δρῶν ἤ γυ­ναι­κῶν συμ­φώ­νως πρός τάς μο­να­χι­κάς ἐ­παγ­γε­λί­ας καί τούς πε­ρί μο­να­χι­κού βί­ου ἱ­ε­ρούς κα­νό­νας καί πα­ρα­δό­σεις τῆς Ὀρ­θο­δό­ξου Ἐκ­κ­λη­σί­ας (παρ. 1). Τά τῆς ὀρ­γα­νώ­σε­ως τοῦ μο­να­χι­κοῦ βί­ου καί τά τῆς δι­οι­κή­σε­ως τῆς Μο­νῆς, κα­θο­ρί­ζο­νται ὑ­πό τοῦ Ἡ­γου­με­νο­συμ­βου­λί­ου, συμ­φώ­νως πρός τούς Ἱ­ε­ρούς κα­νό­νας, τάς μο­να­χι­κάς πα­ρα­δό­σεις καί τούς νό­μους τοῦ κρά­τους, δι­' ἐ­σω­τε­ρι­κοῦ κα­νο­νι­σμοῦ... (παρ. 4). Ὁ Μη­τρο­πο­λί­της ἀ­σκεῖ ἐ­πί τῶν Ἱ­ε­ρῶν Μο­νῶν τῆς ἐ­παρ­χί­ας αὐ­τοῦ τήν κα­τά τούς ἱ­ε­ρούς κα­νό­νας πνευ­μα­τι­κήν ἐ­πο­πτεί­αν... (παρ. 6)"[22]. Γι­ά νά μήν εἰ­σά­γο­νται σκό­πι­μες ἤ μή πα­ρερ­μη­νεῖ­ες καί ἀ­πό τίς δύ­ο πλευ­ρές, κατά τόν καθηγητή κ. Βλ.ασιο Φειδᾶ, κα­τέ­στη ἀ­να­γκαί­α ἡ ἐ­ξα­ντλη­τι­κή πε­ρι­γρα­φή στό ἄρ­θρο 39 παρ. 6, τοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου τοῦ συ­γκε­κρι­μέ­νου ὅ­ρου, ὁ ὁ­ποῖ­ος κα­λύ­πτει μό­νο τά ρη­τῶς ἀ­να­γρα­φό­με­να κα­νο­νι­κά δι­και­ώ­μα­τα τοῦ ἐ­πι­χω­ρί­ου Ἐ­πι­σκό­που, "ἤ­τοι α) τήν κα­νο­νι­κήν μνη­μό­νευ­σιν τοῦ ὀ­νό­μα­τος αὐ­τοῦ ἐν ταῖς ἱ­ε­ραῖς ἀ­κο­λου­θί­αις, β) τήν χει­ρο­θε­σί­αν τοῦ Ἡ­γου­μέ­νου, γ) τήν ἔ­γκρι­σιν τῆς κου­ρᾶς τῶν Μο­να­χῶν, δ) τήν ἀ­νά­κρι­σιν τῶν κα­νο­νι­κῶν πα­ρα­πτω­μά­των, ε) τήν μέ­ρι­μναν δι­ά τήν κα­τά τούς Ἱ­ε­ρούς Κα­νό­νας λει­τουρ­γί­αν τῆς Μο­νῆς καί στ) τόν ἔ­λεγ­χον τῆς νο­μι­μό­τη­τος τῆς οἰ­κο­νο­μι­κῆς δι­α­χει­ρί­σε­ως αὐ­τῆς[23]". Ἑ­πο­μέ­νως, ὑ­πό τήν ἔν­νοι­α αὐ­τή, ὁ ὅ­ρος "πνευ­μα­τι­κή ἐ­πο­πτεί­α" πε­ρι­ο­ρί­ζει τήν εὐ­χέ­ρει­α νά πα­ρεμ­βαί­νει ὁ ἐ­πι­χώ­ρι­ος Ἐ­πί­σκο­πος στήν ἐ­σω­τε­ρι­κή λει­τουρ­γί­α τῆς Μο­νῆς, στίς ἑ­ξῆς δύ­ο μό­νον πε­ρι­πτώ­σεις: α) στήν πε­ρί­πτω­ση ἐ­πι­βε­βαι­ω­μέ­νων ἀντικα­νο­νικῶν πρά­ξε­ων τῶν Μο­να­χῶν καί β) στήν πε­ρί­πτω­ση πα­ρεκ­κ­λί­σε­ων σέ ὅ,τι ἀ­φο­ρᾶ τήν νο­μι­μό­τη­τα τῆς οἰ­κο­νο­μι­κῆς δι­α­χει­ρί­σε­ως τῆς πε­ρι­ου­σί­ας τῆς Μο­νῆς. Ὡ­στό­σο καί αὐ­τές δέν μπο­ροῦν νά αἰ­τι­ο­λο­γη­θοῦν ἄν δέν συ­νε­πά­γο­νται πα­ρα­πο­μπή τῶν ὑ­πευ­θύ­νων Μο­να­χῶν στά ἁρ­μό­δι­α ὄρ­γα­να τῆς ἐκ­κ­λη­σι­α­στι­κῆς δι­και­ο­σύ­νης. Θε­ω­ρεῖ­ται δέ κα­τα­χρη­στι­κή ἡ τά­ση ὁ­ρι­σμέ­νων Μη­τρο­πο­λι­τῶν νά πα­ρερ­μη­νεύ­ουν τόν ὅ­ρο "πνευ­μα­τι­κή ἐ­πο­πτεί­α" καί νά τόν ἀ­ντι­κα­θι­στοῦν μέ τόν ὅ­ρο "ἐκ­κ­λη­σι­α­στι­κή δι­και­ο­δο­σί­α", ἡ ὁ­ποί­α φυ­σι­κῶς ἀ­σκεῖ­ται στίς ἐ­νο­ρί­ες. Εἶ­ναι κα­τα­χρη­στι­κή, ἐ­πει­δή πα­ρα­θε­ω­ρεῖ­ται ἡ κα­νο­νι­κή πα­ρά­δο­ση σέ ὅ,τι ἀ­φο­ρᾶ τήν κα­νο­νι­κή αὐ­το­τέ­λει­α τοῦ μο­να­χι­κοῦ βί­ου. Σύμ­φω­να μέ τήν κα­νο­νι­κή ἑρ­μη­νεί­α τοῦ ὅ­ρου "πνευ­μα­τι­κή ἐ­πο­πτεί­α" τά Μο­να­στή­ρι­α δέν ἐ­ντάσ­σο­νται στά ἐκ­κ­λη­σι­ο­λο­γι­κά πλαί­σι­α σχέ­σε­ων Ἐ­πι­σκό­που καί το­πι­κῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας, μέ τόν τρό­πο πού ἐ­ντάσ­σο­νται οἱ ἐ­νο­ρί­ες, ὅ­πως προ­βάλ­λο­νται αὐ­τές στήν πα­τε­ρι­κή πα­ρά­δο­ση[24].