Βα­σί­λει­ον Ἱ­ε­ρά­τευ­μα

 Ἡ θεί­α λα­τρεί­α τῆς Ὀρ­θο­δό­ξου Ἐκ­κλη­σί­ας μας, δηλ. ἡ λα­τρεί­α τῆς Μιᾶς, Ἁ­γί­ας, Κα­θο­λι­κῆς καί Ἀ­πο­στο­λι­κῆς τοῦ Χρι­στοῦ Ἐκ­κλη­σί­ας, ἔ­χει χα­ρα­κτῆ­ρα κα­θο­λι­κό. Δέν εἶ­ναι λα­τρεί­α μό­νον τοῦ κλή­ρου, οὔ­τε μό­νον τοῦ λα­οῦ, ἀλ­λά ὁ­λο­κλή­ρου τοῦ ἐκ­κλη­σι­α­στι­κοῦ σώ­μα­τος, ἤ­τοι «παν­τός τοῦ κλή­ρου καί τοῦ λα­οῦ». «Ἐ­πεύ­χε­ται ὁ ἱ­ε­ρεύς τῷ λα­ῷ, ἐ­πεύ­χε­ται καί ὁ λα­ός τῷ ἱ­ε­ρεῖ» (Ἱ­ερ. Χρυ­σό­στο­μος).

Εἶ­ναι ἡ πραγ­μα­το­ποί­η­σις ἐν τό­πῳ καί χρό­νῳ τῆς βα­σι­λεί­ας τοῦ Θε­οῦ, τῆς ὁ­ποί­ας μέ­λη τυγ­χά­νουν ὅ­λοι οἱ βα­πτι­σμέ­νοι καί πι­στεύ­ον­τες στόν Ἰ­η­σοῦν Χρι­στόν. Κα­τά τήν θεί­α μας λα­τρεί­α δο­ξά­ζου­με τόν Κύ­ριο, δι­ό­τι «ἐ­ποί­η­σεν ἡ­μᾶς βα­σι­λεῖς καί ἱ­ε­ρεῖς τῷ Θε­ῷ καί Πα­τρί αὐ­τοῦ» (Ἀ­ποκ. 1, 6) καί μᾶς ὠ­νό­μα­σε «γέ­νος ἐ­κλε­κτόν, βα­σί­λει­ον ἱ­ε­ρά­τευ­μα, ἔ­θνος ἅ­γιον, λα­όν εἰς πε­ρι­ποί­η­σιν» (Α’ Πέ­τρ. 2, 9).

Εἰ­δι­κώ­τε­ρα, ἡ θεί­α Λει­τουρ­γί­α εἶ­ναι συμ­προ­σευ­χή καί συ­νι­ε­ρουρ­γί­α, ἀλ­λά καί συμ­προ­σφο­ρά ὅ­λων τῶν με­λῶν. Ἔ­τσι ἐ­πι­τυγ­χά­νε­ται ἡ με­τα­ξύ μας ὀρ­γα­νι­κή συ­νύ­παρ­ξις καί ἀλ­λη­λο-συμ­πλή­ρω­σις, πού ἐκ­φρά­ζε­ται καί στόν λει­τουρ­γι­κό δι­ά­λο­γο με­τα­ξύ λει­τουρ­γοῦ καί ἐκ­κλη­σι­ά­σμα­τος, ὅ­που κα­τά τόν βα­θυ­στό­χα­στο λό­γο τοῦ Μ. Βα­σι­λεί­ου: «ὁ λα­ός συμ­πο­νεῖ καί συμ­προ­σεύ­χε­ται τῷ ἱ­ε­ρεῖ». Τοῦ­το δέ συμ­βαί­νει δι­ό­τι, κα­τά τήν εὔ­στο­χη πα­ρα­τή­ρη­σι τοῦ Εὐ­δο­κί­μωφ, «ἡ Λει­τουρ­γί­α δέν ἀ­νέ­χε­ται κα­νέ­να ἀ­πα­θῆ ἤ ἐ­ξω­τε­ρι­κό θε­α­τή»!

Στήν Ὀρ­θο­δο­ξί­α κλῆ­ρος καί λα­ός, εἴ­με­θα «ὁ λα­ός τοῦ Θε­οῦ», μέ­λη τοῦ ἑ­νός Σώ­μα­τος Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ κα­τά τήν Παύ­λεια ρῆ­σι: «ἕν σῶ­μα ἐ­σμέν οἱ πολ­λοί» (Α’ Κορ. 10,17).

Ἡ Ἐκ­κλη­σί­α μας δι­δά­σκει ὅ­τι ὁ Χρι­στός ὡς Θε­άν­θρω­πος συγ­κεν­τρώ­νει στόν ἑ­αυ­τό Του σέ ἀ­πό­λυ­το βαθ­μό τά τρί­α ἀ­ξι­ώ­μα­τα: τοῦ βα­σι­λέ­ως, τοῦ ἱ­ε­ρέ­ως καί τοῦ προ­φή­του. Τά τρί­α αὐ­τά χα­ρί­σμα­τα περ­νοῦν καί στό Σῶ­μα Toυ, στήν Ἐκ­κλη­σί­α καί στό κα­θέ­να μέ­λος χω­ρι­στά. Ἔ­τσι, ὁ κά­θε πι­στός, χά­ρις στό ἅ­γιο βά­πτι­σμα καί στό θεῖ­ο χρῖ­σμα, γί­νε­ται κα­τά χά­ριν βα­σι­λεύς, ἱ­ε­ρεύς καί προ­φή­της. Ἑ­πο­μέ­νως ὅ­λοι οἱ πι­στοί με­τέ­χου­με στήν βα­σι­λι­κή ἱ­ε­ρω­σύ­νη τοῦ Χρι­στοῦ.

Ὁ Ἱ­ερ. Χρυ­σό­στο­μος, ἀ­πευ­θυ­νό­με­νος στόν κά­θε πι­στό, ἀ­να­λύ­ει τήν σω­τη­ρι­ο­λο­γι­κή αὐ­τή ἀ­λή­θεια ὡς ἑ­ξῆς: «Οὕ­τω καί σύ γί­νῃ βα­σι­λεύς καί ἱ­ε­ρεύς καί προ­φή­της ἐν τῷ λου­τρῷ (τῷ βα­πτί­σμα­τι). Βα­σι­λεύς μέν πά­σας χα­μαί ρί­ψας τάς πο­νη­ράς πρά­ξεις καί τά ἁ­μαρ­τή­μα­τα κα­τα­σφά­ξας· ἱ­ε­ρεύς δέ, ἑ­αυ­τόν προ­σε­νεγ­κών τῷ Θε­ῷ καί κα­τα­θύ­σας τό σῶ­μα καί σφα­γείς καί αὐ­τός· προ­φή­της δέ, τά μέλ­λον­τα μαν­θά­νων καί ἔν­θους γε­νό­με­νος καί σφρα­γι­σά­με­νος».

Ἡ Ὀρ­θό­δο­ξη Ἐκ­κλη­σι­ο­λο­γί­α, γνή­σια εὐ­αγ­γε­λι­κή καί πα­τε­ρι­κή, κα­θο­ρί­ζει τήν χα­ρι­σμα­τι­κή θέ­σι τοῦ κα­θε­νός μέ­ρους (κλη­ρι­κῶν καί λα­ϊ­κῶν) κα­θώς καί τήν με­τα­ξύ τους σχέ­σι, ἀ­πο­φεύ­γον­τας τίς πο­λω­τι­κές ἀ­πο­κλί­σεις. Δέν δι­έ­πε­ται οὔ­τε ἀ­πό τήν ἀρ­χή τῆς κλη­ρι­κο­κρα­τί­ας, ὅ­πως συμ­βαί­νει στόν κα­θο­λι­κι­σμό, μά οὔ­τε καί ἀ­πό τό κα­θε­στώς τῆς λα­ϊ­κο­κρα­τί­ας, ὅ­πως συμ­βαί­νει στόν ἀ­ναρ­χού­με­νο προ­τε­σταν­τι­σμό. Ἡ Ὀρ­θο­δο­ξί­α εἶ­ναι ἡ Ἐκ­κλη­σί­α τοῦ μέ­τρου καί τῆς χρυ­σῆς ἰ­σορ­ρο­πί­ας με­τα­ξύ τῶν δύ­ο. Δέν εἶ­ναι οὔ­τε ἀ­πο­λυ­ταρ­χί­α, οὔ­τε ὀ­χλο­κρα­τί­α, οὔ­τε -ὅ­πως συ­νή­θως λέ­γε­ται- δη­μο­κρα­τί­α. Εἶ­ναι ἱ­ε­ραρ­χί­α. Ὁ ἅγ. Μά­ξι­μος δι­δά­σκει ὅ­τι ἡ Ἐκ­κλη­σί­α μι­μεῖ­ται τήν κτί­σι, τῆς ὁ­ποί­ας ἡ δο­μή εἶ­ναι ἱ­ε­ραρ­χι­κή. ὅ­πως δηλ. τά κτί­σμα­τα, ὁ­ρα­τά καί ἀ­ό­ρα­τα, ἱ­ε­ραρ­χοῦν­ται, ἀλ­λη­λο­συμ­πλη­ρώ­νον­ται, ἀλ­λη­λο­ε­ξαρ­τῶν­ται ἀ­σύγ­χυ­τα καί συ­νερ­γά­ζον­ται ἁρ­μο­νι­κά (ὅ­πως ἕ­νας τρο­χός μέ­σα σέ ἕ­ναν ἄλ­λο τρο­χό) αὐ­τό δέ ἀ­κρι­βῶς εἶ­ναι πού ἐ­ξα­σφα­λί­ζει τήν ἁρ­μο­νί­α τοῦ σύμ­παν­τος, ἔ­τσι συμ­βαί­νει καί στήν Ἐκ­κλη­σί­α. Ἡ κά­θε τά­ξις καί ὁ κά­θε βαθ­μός ἔ­χουν τήν ὀρ­γα­νι­κή τους θέ­σι συμ­πλη­ρώ­νον­τας ἀ­σύγ­χυ­τα­ὁ ἕ­νας τόν ἄλ­λο, ἔ­χον­τας ἀ­νάγ­κη ὁ ἕ­νας τοῦ ἄλ­λου καί συ­νερ­γα­ζό­με­νοι με­τα­ξύ τους ἁρ­μο­νι­κά. Ὁ Ἀπ. Παῦ­λος με­τα­φο­ρι­κά δι­α­τυ­πώ­νει αὐ­τή τήν αἰ­ώ­νια ἀρ­χή: «οὐ δύ­να­ται ὁ ὀ­φθαλ­μός εἰ­πεῖν τῇ χει­ρί· χρεί­αν σου οὐκ ἔ­χω· ἤ πά­λιν ἡ κε­φα­λή τοῖς πο­σίν χρεί­αν ὑ­μῶν οὐκ ἔ­χω· ἀλ­λά πολ­λῷ μᾶλ­λον τά δο­κοῦν­τα μέ­λη τοῦ σώ­μα­τος ἀ­σθε­νέ­στε­ρα ὑ­πάρ­χειν, ἀ­ναγ­καῖ­α ἐ­στί» (Α’ Κορ. 12, 21).