Σύνοψη Ενότητας

 Στην ενότητα αυτή διακρίναμε τα οντολογικά δεδομένα τα σχετικά με το Είναι του Θεού. Αυτά είναι η κοινή Ουσία, τα ακοινώνητα ιδιώματα των Υποστάσεων και το Ομοούσιον, τα υποστατικά ιδιώματα Πατρός, Υιού και Πνεύματος. Διακρίναμε τη Γέννηση εκ της Ουσίας του Πατρός από τη Βούληση του Θεού. Μελετήσαμε τα πολλαπλά ονόματα του Υιού σε σχέση με την κτίση και την εν γένει Οικονομία. Αναλύσαμε τη Χριστολογική ορολογία της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου και συσχετίσαμε τα τέσσερα θεμελιώδη επιρρήματα (ασυγχύτως, ατρέπτως, αδιαιρέτως, αχωρίστως) με την αναίρεση τόσο του νεστοριανισμού όσο και του απολύτου και του μετριοπαθούς μονοφυσιτισμού. Μελετήσαμε το μυστήριο της υπό του Πατρός εκπορεύσεως του Πνεύματος και τη γένεση του FILIΟQUE στη Δύση, όπως και τα ονόματα του Αγίου Πνεύματος εν σχέσει προς την δραστηριότητά Του στην κτίση και στην Οικονομία του Θεού, τη θεοπρεπή διάκριση Ουσίας και ακτίστων Ενεργειών στο Θεό την αμέθεκτη Ουσία και τις μεθεκτές Ενέργειες του Θεού. Μελετήσαμε επίσης τις άκτιστες Ενέργειες του Θεού και την Ενσάρκωση του Λόγου, καθώς και τις άκτιστες Ενέργειες του Θεού σε σχέση με την Εκκλησία και τα Μυστήρια.

Δραστηριότητες

 Αναζητείστε το λειτουργικό βιβλίο της Εκκλησίας το οποίο λέγεται Πεντηκοστάριο. Γράψτε δύο έως τρεις σελίδες με κείμενα από το βιβλίο αυτό όπου να αναφέρονται εκφράσεις που αφορούν σε οντολογικά δεδομένα σχετικά με το Είναι του Θεού (Ουσία, Υποστάσεις, Υποστατικά ιδιώματα, Ακτιστες Ενέργειες, Ομοουσιότητα)

Ενότητα 1.4

Ο Τριαδικός Θεός

στη Λειτουργική και Μυστηριακή

 ζωή της Εκκλησίας

Σκοπός

   Στην ενότητα αυτή σκοπός είναι η έρευνα των Τριαδολογικών διατυπώσεων στην Λατρεία της Εκκλησίας. Η Λατρεία και τα Μυστήρια της Εκκλησίας ως τρόποι ζωντανής κοινωνίας με τον Τριαδικό Θεό περιέχουν σε ζωντανές μορφές του το Τριαδικό Δόγμα^. Άλλωστε ο Θεός της Βίβλου και των αγίων Πατέρων είναι Θεός προσωπικός, λατρευόμενος, κοινωνούμενος. Η Λατρεία της Εκκλησίας περιέχει πλούσιο λοιπόν θεολογικό-δογματικό υλικό το οποίο ενδιαφε΄ρει τον μελετητή των δογμάτων της.

Προσδοκώμενα αποτελέσματα

 Όταν θα έχετε ολοκληρώσει την μελέτη αυτής της ενότητας θα έχετε προχωρήσει σε μια πρώτη εξοικείωση με τον δογματικό πλούτο της λατρευτικής ζωής της Εκκλησίας και την αναζήτηση ζωντανών μορφών δογματικής διατυπώσεως του Τριαδικού Δόγματος.

΄Εννοιες – κλειδιά

1) Μυστήρια Ενσωματώσεως

2) Βάπτισμα

3) Χρίσμα

4) Θ. Ευχαριστία

5) Ευχαριστιακός φωτισμός

6) Ευχαριστιακή οντολογία του εν κοινωνία γίγνεσθαι.

Εισαγωγικές παρατηρήσεις

 Η υφή της Βιβλικοπατερικής περί Θεού θεολογία είναι δοξολογική και Ευχαριστιακή. Στην ίδια την Παλαιά Διαθήκη, θεμέλιο των αποκαλυπτικών και θεοπτικών εμπειριών του Θεού υπήρξε η προσευχή και η Λατρεία. Η Καινή Διαθήκη είναι το προϊόν και το εντρύφημα μιας λατρεύουσας Κοινότητας για την οποία οι δογματικές αλήθειες συνιστούν δείκτες ζωής και συνηθέστατα αποτελούν λατρευτικούς τύπους πριν γίνουν αντικείμενο θεολογικού στοχασμού. Η υπεράσπιση και η ανάπτυξη της αποστολικής πίστεως από μέρους των Πατέρων αλλά και των Οικουμενικών Συνόδων, είναι έργο θεμελιωδώς μιας λατρεύουσας Κοινότητας η οποία ζει εμπειρικά και βιώνει Λειτουργικά και Μυστηριακά το περιεχόμενο των Δογμάτων, ούτως ώστε η υπεράσπισή τους να αποτελεί επέκταση και εμβάθυνση της λατρευτικής αυτής αυτοσυνειδησίας της, το περιεχόμενο της οποίας μόνον με οντολογικούς όρους είναι δυνατόν στην πραγματικότητα να περιγραφεί. Και τούτο διότι η Λατρεία και τα Μυστήρια είναι οι θεμελιώδεις τρόποι ζωντανής και πραγματικής (και διόλου μεταφυσικής) κοινωνίας και συγκράσεως με τον προσωπικό Ζώντα Τριαδικό Θεό και ζωντανής μετοχής των ακτίστων Ενεργειών Του. Η Λατρεία είναι έτσι η αυθεντική πηγή κάθε ζωντανής θεολογικής εμπειρίας, πολύ προτού αυτή επιχειρήσει να γίνει δογματική διιατύπωση. Η ευχαριστιακή-δοξολογική – ευχετική πηγή αυτή κάθε αληθινής Θεολογίας είναι ουσιώδες στοιχείο της αρχαίας και σύγχρονης πατερικής παράδοδης, η δε Λατρεία είναι βαθειά εμποτισμένη απ’ την υπαρξιακή αυτή πείρα του Τριαδικού Θεού και βρίθει σημαντικών δογματικών διατυπώσεων.