Τέτοια είναι η δωρεά του Βαπτίσματος. Δεν καταπνίγει τη βούληση ούτε την υποδουλώνει, αλλά είναι δύναμη που ωφελεί όσους τη χρησιμοποιούν, ενώ δεν εμποδίζει όσους δεν τη χρησιμοποιούν να παραμείνουν πονηροί, όπως και τα γερά μάτια δεν θα εμπόδιζαν όσους ήθελαν να ζουν στο σκοτάδι. Και είναι αυτονόητο.  Γιατί αδιάψευστοι μάρτυρες είναι αυτοί οι ίδιοι που έλαβαν το Βάπτισμα και όλα του τα χαρίσματα κι έπειτα κατήντησαν στην έσχατη ασέβεια και μοχθηρία. Γι’ αυτό λοιπόν, επειδή δεν χρειάζονται δεύτερη ανάπλαση, αφού δεν απέβαλαν τις δυνάμεις που τους δόθηκαν, ο ιερεύς δεν τους βαπτίζει, αλλά τους χρίει και τους χορηγεί πνευματική χάρη πίστεως, φόβου Θεού και αγάπης και όσα άλλα έχουν τη δύναμη να επαναφέρουν το προηγούμενο φρόνημα. Γιατί αυτή τη δύναμη έχει για τους μυουμένους το Μύρο.

 Από αυτά πού είπαμε είναι φανερό ότι όσοι γεννήθηκαν με το Βάπτισμα ζουν τη ζωή του Χριστού. Τι είναι όμως η ζωή του Χριστού; Θα λέγαμε λοιπόν ότι δεν έγινε ακόμη φανερό, ποια είναι εκείνη η κατάσταση που απολαμβάνουν από το Βάπτισμα οι βαπτισμένοι και γίνονται κοινωνοί της ζωής του Χριστού. Το μεγαλύτερο μέρος της όμως υπερβαίνει την ανθρώπινη λογική, γιατί είναι δύναμη του μέλλοντος αιώνος, όπως λεει ο Παύλος, και ετοιμασία για την άλλη ζωή. Όπως δεν είναι δυνατό να γνωρίσουν την ικανότητα των οφθαλμών ή τη χάρη των χρωμάτων, αν δεν έρθουν στο φως, ούτε όσοι κοιμούνται ν’ αντιληφθούν στον ύπνο τους ό,τι οι ξυπνητοί, έτσι δεν είναι δυνατό να δουν καθαρά σ’ αυτή τη ζωή ποια είναι ακριβώς τα καινούργια μέλη και οι δυνάμεις που θα χρησιμοποιήσουν πλήρως στη μέλλουσα ζωή και πόση είναι η ομορφιά τους. Γιατί χρειάζεται συγγενές κάλλος και κατάλληλο φως.

 Βέβαια είμαστε μέλη Χριστού. Και αυτό είναι το έργο του Βαπτίσματος. Αλλά η λαμπρότητα και η ομορφιά των μελών έγκειται στην κεφαλή. Δεν θα φαίνονταν ωραία τα μέλη, αν δεν ήταν ενωμένα με αυτή. Η Κεφαλή όμως των μελών αυτών κρύπτεται στην παρούσα ζωή και θα φανερωθεί στη μέλλουσα. Τότε θα λάμψουν και θ’ αναδειχθούν καθαρά και τα μέλη, όταν λάμψουν με την Κεφαλή. Αυτό δηλώνοντας ο Παύλος λέει: «᾿Απεθάνετε καί ἡ ζωή ὑμῶν κέκρυπται σύν τῷ Χριστῷ ἐν Θεῷ· ὅταν δέ ὁ

Χριστός φανερωθῆ, ἡ ζωή ὑμῶν, τότε καί ὑμεῖς ἐν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ». Και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης: «Οὔπω ἐφανερώθη τί ἐσμεν· ὅταν δέ φανερωθῇ, ὅμοιοι αὐτῷ ἐσό-

μεθα». Γι’ αυτό ούτε αυτοί οι μακάριοι είναι δυνατό τώρα να γνωρίσουν τέλεια τη δύναμη αυτής της ζωής, αλλά ομολογούν ότι την αγνοούν κατά το μεγαλύτερο μέρος και τη γνωρίζουν «ἐν αἰνίγματι» και «ἐν ἐσόπτρῳ» και «ἐκ μέρους». Και όσα μπορούν να γνωρίζουν, ούτε αυτά εκφράζονται με λόγια. Αλλά ενώ υπάρχει αίσθηση και γνώση αυτών στους καθαρούς βεβαίως «τῇ καρδίᾳ», είναι αδύνατο να βρουν λέξη ή λόγο που να ταιριάζει σ’ αυτά που γνώρισαν και να φανερώσει τη μακάρια κατάσταση σε όσους την αγνοούν. Γιατί όσα άκουσε ο Απόστολος, όταν «ἡρπάγη» στον Παράδεισο και στον τρίτο ουρανό, ήταν «ἄρρητα ρήματα, ἅ οὐκ ἐξόν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι».

 ΄Οσα όμως από τη ζωή αυτή γίνονται γνωστά, μπορούν να εκφρασθούν και υποδηλώνουν τα αφανή, είναι τα κατορθώματα των μυημένων, το καινούργιο ήθος των βαπτισμένων που κράτησαν τη θέση τους, η υπερφυής και πάνω από τους ανθρώπινους νόμους αρετή, που δεν μπορεί να αποδοθεί ούτε σε σοφία ούτε σε άσκηση ούτε σε φυσικά χαρίσματα ή σε κάποιο άλλο ανθρώπινο στοιχείο. Γιατί και η ψυχή τους έδειξε προθυμία για πράγματα που δεν ήταν εύκολο να φαντασθούν οι άνθρωποι, και το σώμα τους δεν έσβησε την προθυμία, αλλά υπέμεινε τόσους πόνους, όσους πόθησε η ψυχή. Και όμως η δύναμη και της ψυχής και του σώματος είναι περιορισμένη και δεν μπορεί ούτε αυτή ούτε εκείνο ν’ αντέξει σε κάθε πόνο. Μερικούς μπορεί εκείνη να νικήσει, ενώ σε άλλους η ψυχή καταβάλλεται και το σώμα παραλύει. Αλλά τις μακάριες εκείνες ψυχές και τα σώματα τίποτε δεν έκαμψε. Αντίθετα όσα είδη βασάνων και πόνων αδυνατεί και η πιο ελεύθερη σκέψη να επινοήσει, τόσα ανέχθηκαν και τόσα υπέμειναν.

1.4.2 Θεία Ευχαριστία και Τριαδική Θεολογία

 Από τον αγ. Διονύσιο Αρεοπαγίτη ως τον αγ. Μάξιμο τον Ομολογητή και τον αγ. Νικόλαο Καβάσιλα η Ευχαριστία αποτελεί το τέλος και την ολοκλήρωση όλων των Μυστηρίων της Εκκλησίας. Γράφει ο Αρεοπαγίτης: «ούκ ἔνεστι σχεδόν τινα τελεσθῆναι

τελετήν ἱεραρχικήν, μή τῆς θεοτάτης Εὐχαριστίας ἐν κεφαλαίῳ τῶν καθ᾿ ἕκαστα τελουμέ-

νων τήν ἐπί τό ἕν τοῦ τελεσθέντος ἱερουργούσης συναγωγήν».(Περι Εκκλ. και Ουραν. Ιερ., Γ΄ ,1) (Δεν είναι σχεδόν δυνατό να τελεσθεί οποιαδήποτε τελετή εάν η Θεία Ευχαριστία δεν ολοκληρώσει στο τέλος την ενοποίηση όλων των τελουμένων στον ένα σκοπό τους.)

 Και ο Καβάσιλας:

 «Διά τοῦτο καί τελευταῖον τό μυστήριον, ὅτι περαιτέρω προελθεῖν οὐκ ἐστιν οὐδέ

 προσθεῖναι. Τό μέν γάρ πρῶτον δῆλον ἐστι τοῦ μέσου δεόμενον καί τοῦτο του τελευταίου· μετά δέ τήν εύχαριστίαν οὐκ ἐστιν ἐφ᾿ ὅ χωροῦμεν, ἀλλ᾿ ἐνταῦθα δεῖ στάσαι ἐκεῖνα πειρᾶ-

σθαι σκοπεῖν, δι᾿ ὧν ἄν γένοιτο σῶσαι διά τέλους τόν θησαυρόν» (Περι της εν Χριστώ ζωής, Δ΄ ,2) (Γι αυτό ακριβώς και το μυστήριο της ευχαριστίας έχει τοποθετηθεί τελευταίο, διότι είναι αδύνατο να προχωρήσουμε παραπέρα ή να προσθέσουμε κάτι. Διότι το πρώτο Μυστήριο (δηλαδή το Βάπτισμα) είναι φανερό ότι χρειάζεται το μέσο Μυστήριο (δηλαδή το Χρίσμα) και αυτό χρειάζεται το τελευταίο (δηλαδή τη Θεία Ευχαριστία). Μετά όμως την Ευχαριστία δεν υπάρχει κάτι για να προχωρήσουμε πιο πέρα, αλλά πρέπει να σταματήσουμε εδώ και να εξετάσουμε πως θα σώσουμε μέχρι τέλους το θησαυρό.)

 ΄Όπως άλλωστε θα δούμε, μελετώντας την σκέψη του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητή, η Θεία Ευχαριστία δεν είναι απλώς μια λατρευτική τελετουργία αλλά μία ιερουργική οντολογία^. αφορά στο ίδιο το είναι της κτίσεως, ως Εκκλησίας: «Βλέπουμε πως ενώ στην σκέψη του Ομολογητή η Ευχαριστία και η Εκκλησία δεν συγχέονται, όμως ο Χριστός, δηλαδή η Εκκλησία, από την πλευρά των όντων, γνωρίζεται και μετέχεται και υφίσταται θεμελιωδώς στην ευχαριστιακή της έκφραση. Η Ευχαριστία έτσι περιέχει την πλήρη γνώση του κόσμου του Θεού, την πλήρη δηλαδή γνώση του κόσμου όπως τον θέλει ο Θεός όπως τον αποκαθιστά καθιστάμενος ο ΄Ιδιος, κατά την τολμηρή φράση του Μαξίμου «ουσία» του.»(Βλ. π. Ν. Λουδοβίκου, 1992, σ. 68)