(ο Κύριος με δημιούργησε σαν αρχή των τρόπων και των έργων Του, πριν από τους αιώνες και στην αρχή των πάντων με θεμελίωσε, προτού ναφτιάξει τη γη και τις αβύσσους, προτού να κάμει τις πηγές των νερών και να στεριώσει τα βουνά. Ο Κύριος με γέννησε πριν από τα όρη, ο Κύριος έφτιαξε χώρες κατοικημένες και ακατοίκητες κι απ’ άκρου σ’ ακρο την κατοικήσιμη οικουμένη κάτω απ’ τον ουρανό. Όταν ετοίμαζε τον ουρανό ήμουνα μαζί του κι όταν έφτιαχνε το θρόνο Του πάνω στους ανέμους, όταν κατασκεύαζε μεγάλα σύννεφα και σίγουρες πηγές υδάτων για τη γη και ισχυρά τα θεμέλιά της, εγώ ήμουν μαζί Του οικοδομώντας τα όλα. Εγώ ήμουν αυτή με την οποία Αυτός χαιρόταν κι εγώ η ίδια Τον χαιρόμουν βλέποντας τον συνεχώς καθώς ευφραίνονταν που τέλειωσε την κτίση κι έφτιαξε τους ανθρώπους.)

 Φαίνεται στο κείμενο αυτό η θεία γέννηση και προέλευση της Σοφίας του Θεού, την οποία εν προκειμένω ο Μ. Αθανάσιος εταύτισε με τον αιώνιο και ομοούσιο προς τον Πατέρα, Υιό και Λόγο του Πατρός.

 Η θεώρηση αυτή συμπληρώνεται από αυτήν του βιβλίου του Εκκλησιαστή. Εδώ η Σοφία γεννάται απ’ τον νου του Θεού, ταυτιζόμενη εντέλει προς τον Νόμο Του. Ενθεη τέλος, και συγγενής μετά του Θεού εμφανίζεται η Σοφία στο βιβλίο της Σοφίας Σολομώντος:

 «ἐστι γάρ ἐν αὐτῇ πνεῦμα νοερόν, ἅγιον

 μονογενές, πολυμερές, λεπτόν

 εὐκίνητον, τρανόν, ἀμόλυντον,

 σαφές, απήμαντον, φιλάγαθον, ὀξύ,

 ἀκώλυτον, εὐεργετικόν, φιλάνθρωπον,

 βέβαιον, ἀσφαλές, ἀμέριμνον,

 παντοδύναμον, πανεπίσκοπον

 καί διά πάντων χωρούν πνευμάτων

 νοερῶν καθαρῶν λεπτοτάτων» (7, 22-23)

(Υπάρχει σ’ αυτή πνεύμα νοερό, άγιο, μονογενές, πολυμερές, λεπτό, ευκίνητο, μεγάλο, αμόλυντο, σαφές, άβλαπτο, φιλάγαθο, οξύ, ανεμπόδιστο, ευεργετικό, φιλάνθρωπο, βέβαιο, ασφαλές, αμέριμνο, παντοδύναμο, που όλα τα ερευνά και διέρχεται διά μέσου όλων των πολύ λεπτών, νοερών και καθαρών πνευμάτων)

 «ἀτμίς γάρ ἐστιν τῆς τοῦ Θεοῦ δυνάμεως

 καί ἀπόρροια τῆς τοῦ παντοκράτορος δόξης εἰλικρινής» (25)

(Είναι σταγόνα της δύναμης του Θεού και απόρροια γνήσια της δόξας του Παντοκράτορα).

 «ἀπαύγασμα γαρ ἐστιν φωτός ἀϊδίου,

 καί ἔσοπτρον ἀκηλίδωτον τῆς τοῦ Θεοῦ ἐνεργείας

 καί εἰκών τῆς ἀγαθότητος αὐτοῦ», (26)

(Είναι απαύγασμα αιωνίου φωτός καί καθαρό κάτοπτρο της ενέργειας του Θεού και εικόνα της αγαθότητάς Του).

 Η Σοφία εδώ είναι καταφανώς συγγενής ή και ομοουσία προς τον Πατέρα, άκτιστη πάντως και Θεία.

Θεός υπερβατικός και Θεός μετεχόμενος στην Π.Δ.

 Ο Θεός καθαυτός είναι πράγματι τελείως υπερβατικός στην παλαιοδιαθηκική παράδοση. Το πιο αντιπροσωπευτικό ίσως επ’ αυτού κείμενο είναι αυτό της εξόδου 33, 20-33.

 «καί εἶπεν (ὁ Θεός), Οὐ δυνήσῃ ἱδεῖν μου τό πρόσωπον· οὐ

 γάρ μή ἴδῃ ἄνθρωπος τό πρόσωπόν μου καί ζήσεται ( . . . )

(και είπε ο Θεός, δεν θα μπορέσεις να δεις το πρόσωπό μου. Δεν είναι δυνατόν να δει ένας άνθροπος το πρόσωπό μου και να συνεχίσει να ζει.)

 Ο Μωυσής θα δει μόνον τα «ὀπίσω», του Θεού και όχι το «πρόσωπόν» Του – τις άκτιστες ενέργειές Του και όχι την Θεία Ουσία, όπως ερμηνεύουν εν προκειμένω το χωρίο οι Πατέρες. Πλήν όμως αυτές ακριβώς οι ενέργειές του Θεού –τα «ὀπίσω», Του- αποτελούν , ήδη στην Π.Δ., μια πραγματικότητα άκτιστη πλην όμως μετεχόμενη από τον κατ’ «εἰκόνα καί καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ», (Γεν. 1, 26) άνθρωπο, ο οποίος με την μετοχή αυτή αγιάζεται, σοφίζεται και σώζεται. ΄Ετσι, ο Τριαδικός Θεός της Π.Δ. είναι ταυτοχρόνως και υπερβατικός και μετεχόμενος.

1.1.2. Ο Τριαδικός Θεός στην Καινή Διαθήκη.

Η Αγία Τριάδα στα Ευαγγέλια.

 Ο Χριστός μας αποκαλύπτει τον «Πατέρα τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς», (Ματθ. 6,9^. 5,16,45,48), ο οποίος είναι αυτός ο Οποίος «δώσει πνεῦμα ἀγαθόν τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν», (Λουκ. 11, 13).

 Βεβαίως ο Πατήρ είναι κατά φύσιν Πατήρ μόνον του Υιού^. Η αποκλειστικότητα δε της σχέσεως σημαίνει και την αποκλειστικότητα της αμοιβαίας γνώσεως (Λουκ. 10, 22):

 «πάντα μοι παρεδόθη ὑπό τοῦ πατρός μου· καί οὐδείς ἐπιγινώσκει

  τις ἐστιν ὁ υἱός εἰ μή ὁ πατήρ, καί τις ἐστιν ὁ πατήρ,