Τώρα, ἑλληνικὸ ρὸκ δὲν εἴχαμε γιὰ χρόνια στὴν Ἑλλάδα. Ἔτσι; Τὸ λέω γιατί μὲ ἐνδιέφερε ὅταν ἤμουνα νέος. Ἑλληνικὸ ρὸκ δὲν εἴχαμε στὴν Ἑλλάδα χρόνια. Ὅταν τὸ ρὸκ ἀναπτυσσόταν στὴν Ἀγγλία ἢ στὴν Γαλλία, στὸ δυτικὸ κόσμο γενικά, δεκαετίες τοῦ ’60 καὶ ‘70, δὲν εἴχαμε, ὅπως ξέρετε, παρὰ ἐλάχιστα πράγματα. Τώρα ἀρχίσαμε νὰ ἔχουμε ρόκ, γιατί ἀρχίζει ἡ κοινωνία μας νὰ γίνεται καὶ ἔδω ἀνταγωνιστική, σκληρὴ καὶ ἔχουμε καὶ ἐδῶ ἀνάγκη ἀπὸ βαλβίδες. Τὰ παλιὰ τραγούδια, βλέπετε τὸ ρεμπέτικο, ἐλᾶτε, τὸ ρεμπέτικο δὲν μπορεῖς νὰ πεῖς μόνος, γιὰ νὰ πεῖς ρεμπέτικο πρέπει νὰ εἶσαι ἀγκαλιὰ μὲ κάποιον, νὰ ἔχεις δίπλα αὐτό, πρέπει νὰ ἔχεις πέντε δέκα ἀνθρώπους, δηλαδὴ λειτουργεῖ ἀκόμη ἡ κοινότητα. Τὸ ρὸκ δὲν χρειάζεται κοινότητα παραδοσιακή. Χρειάζεται ἄτομα, τὰ ὁποῖα χρειάζεται τὰ ξεδόσουν, ἡ ντίσκο μετά, ξέρω ἐγώ, τέτοια πράγματα. Καταλαβαίνετε τί λέω; Μὲ τὴν ἔννοια αὐτή εἶναι ἀκριβῶς αὐτό, ἡ κατάθεση τῆς πλήρης ἀνάγκης τοῦ πλήρους ἀνθρώπου. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι ἕνας γιάπης, ποὺ ὁρίεται τὸ ἀπόγευμα γιὰ νὰ βρεῖ τὴν δυνατότητα νὰ εἶναι γιάπης αὔριο τὸ πρωί. Ἀλλὰ καὶ στὴν μιὰ καὶ στὴν ἄλλη περίπτωση καὶ τὸ πρωὶ καὶ τὸ ἀπόγευμα ἔχει ἀνάγκη γιὰ μιὰ ἰσορροπημένη ὕπαρξη. Δὲν εἶναι μιὰ βίδα στὴν παραγωγή, ποὺ τοῦ δίνει τὸ δικαίωμα νὰ ξελασκάρει τὸ ἀπόγευμα γιὰ νὰ μπορέσει νὰ σφιχτεῖ τὴν ἄλλη μέρα πάλι.

Ἔτσι ἔρχονται ἔδω νὰ κάνουν διακοπὲς οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ καὶ ἀπορροῦν γιὰ τὸν χρόνο, μά, λένε, σταμάτησε ὁ χρόνος ἐδῶ; Δὲν φαίνεται νὰ κινεῖται κάτι, δὲν εἶναι παραγωγικός, ὁ χρόνος ὁ ἑλληνικός. Εἶναι παραγωγικὸς ὑπαρξιακά. Ἔτσι; Ἂν ἦταν ὁ Ζουράρης ἐδῶ, θὰ ἔλεγε ὅτι αὐτό εἶναι ἡ θεωρία ἡ ἀρχαία. Ἐντάξει, ὅτι καὶ νἆναι, δὲν εἶναι γιὰ ἕναν δυτικὸ ὁ χρόνος παραγωγικὸς ἐδῶ. Αὐτή ἡ ἀνάγκη ἰσορροπίας, λοιπόν, τοῦ ἀνθρώπου εἶναι πολλὴ σημαντική. Καὶ ἡ παράδοσή μας τὴν περιέχει. Καὶ κάτι τελευταῖο νὰ σταματήσουμε ἔτσι, νὰ μὴν σᾶς κουράσω.

Στὸ θεολογικὸ χῶρο ἔχουμε νὰ προσφέρουμε τὴν Ὀρθοδοξία, ἡ ὁποία ἔχει σχέση μὲ ὅλα αὐτὰ ποὺ εἴπαμε. Ὅλα αὐτὰ στὴν ὀρθόδοξη μήτρα γεννήθηκαν ὅλα, εἶναι ὁ ὀρθόδοξος ἄνθρωπος αὐτός. Ἡ ὁποία παρουσιάζει, αὐτὸ ποὺ μποροῦμε νὰ τὸ ποῦμε, σὲ μιὰ ἴσως θεολογικὴ ὀρολογία, πραγματοποιημένη ἐσχατολογία, δηλαδή, δὲν εἶναι ἁπλὰ νομικισμὸς ἢ ἠθικισμός. Ὁ δυτικὸς ἄνθρωπος, ὅταν πλησιάζει τὴν ἐκκλησία ζητάει αὐτὸ ποὺ ἔχει μάθει νὰ ζητάει δηλαδὴ συμβουλὲς ἢ ζητάει εἰρήνη, εἰρήνη στὴ συνείδησή του ἢ ζητάει νομικὲς ἐπιταγές. Ὅταν λέω συμβουλὲς ἐννοῶ νομικὲς ἐπιταγές, πήγαινε ἐδῶ, κᾶνε ἐκεῖνο, φτοιάξε τ’ ἄλλο. Ἂν δὲν τοῦ δώσεις συνταγῆ καὶ ρετσέτα δυσκολεύετε πάρα πολλὴ νὰ καταλάβει τί ἐννοεῖς. Ἐδῶ ὅμως μιλᾶμε γιὰ μὶα ἐνσωμάτωση, εἶναι μέσα σὲ ἕνα σῶμα Χριστοῦ. Ἔτσι; Ὑπάρχει μιὰ μυστικὴ πλευρά, ποὺ δὲν μὲ ἀρέσει ἡ λέξη, θὰ τὴν προτιμοῦσα ὑπαρξιακὴ νὰ τὴν πῶ στὴν Ὀρθοδοξία, ποὺ ὑποδέχεται ὅλο τὸν ἄνθρωπο, ψυχὴ καὶ σῶμα στὰ μυστήρια, μιλάει γιὰ καρδιακὴ καὶ νοερὰ προσευχή. Ἔτσι; Ὅπου ὅλος ὁ ἄνθρωπος λατρεύει τὸν θεό, γίνεται μέλος τοῦ σώματος, ὁλόκληρη ἡ ὕπαρξη. Γιατί γίνεται αὐτό; Γιὰ ποιὸ σκοπό; Γιὰ νὰ εἶναι παραγωγικὸς τὴν ἄλλη μέρα στὴ δουλειά του; Γιὰ νὰ εἶναι «ἠθικός»; Ὀχι, γιὰ κανένα λόγο, γιατί εἶναι παιδὶ τοῦ θεοῦ, μόνο. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἡ τιμή, τοῦ θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο καὶ τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸν Θεό, εἶναι ἄγνωστη στὴ δύση σὲ μεγάλο βαθμό. Κάτι θέλει ἀπὸ μένα ὁ Θεός, λέει ὁ καθολικός, νὰ φτοιάξω τὴν πολιτεία τοῦ Θεοῦ, ὁ Αὐγουστίνος. Ἔτσι; Τὸ θεμελιῶδες ἔργο τοῦ Αὐγουστίνου «Ἡ πολιτεία τοῦ Θεοῦ», νὰ φτοιάξω τὴν πολιτεία τοῦ Θεοῦ. Γίνομαι ἕνας πρόσκοπος τοῦ Θεοῦ, ἕνας στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ. Ἦρθαν καὶ δῶ αὐτὰ μὲ τὶς ὀργανώσεις, ἄλλη ἱστορία κι αὐτή, στρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ, μάχες, σταυροί..., μεγάλες μάχες, ἰδεολογικὲς ὑποτίθεται. Λοιπόν, ἡ μιὰ πλευρὰ αὐτή, ὁ καθολικὸς μαθαίνει ὅτι πρέπει νὰ φτοιάξει μιὰ κοινωνία, ἂν δὲν φτοιάξω -λέει- μιὰ κοινωνία ὑγειή, -ἔτσι- γιατί νὰ εἶμαι χριστιανός, θὰ φανεῖ τὸ τί κάνω μέσα ἀπὸ τὴν κοινωνία. Αὐτὰ τὰ πράγματα μπορεῖ νὰ ἔχουν μὶα καλὴ πλευρά, ἀλλὰ σκλαβώνουν τὸν ἄνθρωπο στὴν ἐγκοσμιότητα ταυτόχρονα, αὐτὸ θέλω νὰ πῶ, τὸν σκλαβώνουν στὰ ἐγκόσμια. Ἀληθινὴ ἀπελευθέρωση, γιὰ νὰ βρεῖ ὁ ἄνθρωπος μὶα μεταφυσικὴ πραγματικὰ μοίρα, ὅτι εἶναι παιδὶ τοῦ Θεοῦ καὶ ἔχει αὐτὸ ἀξία γιὰ αὐτὸ τὸ πράγμα. Αὐτὸ τὸ πράγμα εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ τὸ ἀγγίξει μιὰ δυτικὴ παράδοση, ἀλλὰ ἡ Ὀρθοδοξία μας τὸ ἔχει ζωντανό, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι παιδὶ τοῦ Θεοῦ. Καταλάβατε; «Οὐδενὸς ἕνεκεν», ἐπειδὴ ὁ Θεὸς τὸν ἀγαπάει, μόνο γιὰ αὐτό. Ἀκριβῶς γιὰ αὐτὸ καὶ μόνο γιὰ αὐτό, ὁ Θεὸς τὸν ἀγαπάει καὶ τὸν ἔχει παιδί του καὶ αὐτὸ τοῦ δίνει ἕνα αἰώνιο μέλλον καὶ μιὰ αἰώνια ἀξία. Μπορεῖ ἡ πολιτεία αὐτὸ νὰ μὴν μπορεῖ νὰ τὸ ἀναγνωρίσει, μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι παραγωγικὸ καὶ τόσο οἰκονομικά. Ὅμως ἂν τὸ καλοσκεφτοῦμαι καὶ οἰκονομικὰ παραγωγικὸ μπορεῖ νὰ γίνει καὶ κοινωνία νὰ δημιουργήσει καὶ πολιτεία νὰ φτοιάξει. Σημασία ἔχει ὅτι δίνει ἕναν ὁρίζοντα στὸν ἄνθρωπο πέρα ἀπὸ τὸ μάντρομα, τὸ θεσμικό, τὸ ὁποῖο μοιάζει νὰ εἶναι γιὰ τὴν δύση ὁ μόνος δρόμος. Ἔτσι;

Μερικοὶ κατάλαβαν ἀρκετὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ εἶπα, ἄλλοι κατάλαβαν περισσότερα, ἄλλοι... αὐτό, ἀλλὰ πάντως εὐχαριστῶ γιὰ τὴν προσοχή σας ποὺ ἦταν ἀπέραντη, ὅλα αὐτὰ τὰ τρῖα τέταρτα καὶ περισσότερο καὶ σταματᾶμε ἐδῶ. Ἀλλὰ θέλω νὰ μοῦ πεῖτε καὶ σεῖς τὰ βάσανά σας ἐδῶ καὶ τὶς ἐρωτήσεις σας. Νὰ μὴν φανεῖ ὅτι μόνο... Ἐρωτήσεις καὶ ὁ,τιδήποτε ἄλλο, ἢ παρατηρήσεις θέλετε νὰ κάνουμε.

π. Μάξιμος:

Ἀπάντηση: Δὲν τὴν θέλει κανένας. Μὴν νομίζετε ὅτι ἂν πᾶτε στὴν Γερμανία, στὴν Γαλλία καὶ τοὺς πεῖτε παγκοσμιοποίηση, θὰ ποὺν ναί. Ἀλλὰ ἐκεῖ πηγαίνουν αὐτοί, εἶναι ὁ δρόμος τοὺς αὐτός, αὐτοὶ δὲν ἔχουν τίποτα ποὺ νὰ τοὺς ἐνώνει, οἱ λαοὶ μεταξύ τους, γιατί ὅλοι οἱ λαοὶ ἔχουν ἀφήσει τὴν παράδοση πίσω, γιὰ τὴν ἀνάπτυξη, ἐν μέρει, ὄχι ἀπόλυτα δὲν μιλᾶμε πάντα ἀπόλυτα, ἔχουν σχετικοποιήση τὶς παραδόσεις τους, τὶς ἔχουν σεχετικοποιήση. Ἡ ἀλήθεια εἶναι παντοῦ καὶ ἐγὼ ἔχω ἀλήθεια καὶ ἐσὺ ἔχεις ἀλήθεια. Αὐτὸ τοὺς κάνει τὸ δέσιμό τους, ὅλο καὶ περισσότερο, νὰ ἀφορᾶ τὴν ἀνάπτυξη τὴν πρόοδο κλπ καὶ κλπ

Τί νὰ κάνουμε ἐμεῖς; 

Ὑπάρχει καὶ μιὰ γνήσια ἀναζήτηση. Ὑπάρχει μιὰ γνήσια ἀναζήτηση, εἶναι κάτι γιὰ τὸ ὁποῖο εἶμαι προσωπικὰ βέβαιως, γιατί ἡ ἄνθρωποι πράγματι πάσχουν, ἂν πάσχει κανεὶς πράγματι, ἀναζητάει κι ὅλας. Δὲν μιλᾶμε τώρα, γιὰ τοὺς διευθυντὲς τῶν ἐπιχειρήσεων ἢ γιὰ τὰ μεγάλα στελέχη, οἱ ὁποῖοι ἐνθουσιάζονται, μιλᾶμε γιὰ τὸν κόσμο, τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι μπαίνουν στὴν μηχανὴ αὐτή καὶ ὑποφέρουν μέσα στὴν μηχανὴ αὐτή γιατί δὲν βρίσκουν τὸν πνευματικὸ λόγο, γιατί νὰ κάνω αὐτὸ ποῦ πρέπει νὰ κάνω; Γιὰ τὴν δόξα τοῦ Κράτους; Γιὰ τὴν δόξα τοῦ Βασιλιᾶ; Γιὰ τὴν μεγάλη Γερμανία; Τώρα πού τέλειωσαν ὅλα αὐτά; Κανένας γερμανὸς δὲν πιστεύει στὴν μεγάλη γερμανία. Κανένας ἄγγλος δὲν πιστεύει στὴν αὐτοκρατορία ποὺ δὲν ὑπάρχει. Στὴν Γαλλία δὲν ὑπάρχει Βασιλιὰς. Ἔτσι; Ἡ Ἰταλία εἶναι κατακερματισμένη. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ποῦ νὰ πιστέψουν; Πάσχουν στ’ ἀλήθεια, ὑποφέρουν. Καὶ ἔχουν καὶ γιὰ αὐτὸ τὸ λόγο καὶ κάποιες ἀναζητήσεις. Μ’ αὐτὲς τὶς ἀναζητήσεις μποροῦμε νὰ διαλεχθοῦμε σήμερα. Καὶ νὰ διαλεχθοῦμε ἀκόμα καὶ σὲ καθημερινὸ ἐπίπεδο. Στὸν τουρίστα ποὺ ἔρχεται νὰ σὲ δεῖ, ἐδῶ πῆγα σήμερα στὸν ἅγιο Νικόλαο καὶ εἶδα ἕναν γερμανό, ἄγγλο, ἦταν ξένος, μπῆκε μέσα, ἔκανε τὸν σταυρό του σὰν καθολικός, ἄναψε τὸ κερί του καὶ κοίταγε μὲ δέος ἐμένα, τὰ ράσα πού φόραγα, τὰ γένεια πού εἶχα, ξέρω ἐγώ, τί εἶναι αὐτό; Γιατί οἱ δικοί τους παπάδες δὲν ἔχουν τίποτα ἀπὸ αὐτό. Αὐτὸ σημαίνει μιὰ ὑπαρξιακὴ ἀφιέρωση, δική μου, σὲ κάτι ποὺ μὲ ντύνει ὁλόκληρο μ’ αὐτή τὴν ἀμφίεση. Ἐνῶ ὁ παπᾶς του ξέρει ὅτι δὲν τὴν ἔχει, τὸν βλέπει μὲ τὸ κουστουμάκι του, τὸ τζὴν καὶ τοῦ λέει «εἶμαι ἴδιος μὲ σένα». Ἔτσι;

Ἑπομένως, εἶναι ἡ ἐποχή, ὅπου μὲ διαφόρους τρόπους, ὁ καθένας ὅπως μπορεῖ καὶ ὅπου μπορεῖ, θὰ ρθεῖ ἄλλωστε καὶ ἡ στιγμή, αὐτὰ εἶναι καὶ μελλοντικὰ πράγματα, ὅπου θὰ τὸν κάνουμε αὐτὸν τὸν διάλογο οὕτως ἢ ἄλλως, εἴμαστε ἀναγκασμένοι νὰ τὸν κάνουμε. Κάθε πενταετία θὰ μᾶς φέρνει πιὸ κοντὰ μ’ ὅλους αὐτοὺς καὶ μποροῦμε νὰ μιλήσουμε μὲ μιὰ ἄλλη τέτοια γλώσσα ἀλήθειας, ἡ ὁποία καί ἐμᾶς στηρίζει καὶ αὐτούς, ὅσοι εἶναι καλοπροαίρετοι καὶ τὴν ζητοῦν θά... Βέβαια ὑπάρχει κι ἄλλος τρόπος, δὲν χρειάζεται νὰ τὸ πῶ αὐτό, νὰ φτοιάξομε ἕνα χαράκωμα ἐκεῖ στὴν μεθοριακὴ γραμμή, νὰ μποῦμε μέσα, νὰ στήσουμε τὰ πυροβόλα καὶ νὰ περιμένουμε νὰ ρθοῦνε. Αὐτὸ δὲν ἔχει νόημα, δὲν νομίζω ὅτι στὰ σοβαρὰ θὰ μπορούσαμε νὰ τὸ συζητήσουμε αὐτὸ τὸ πράγμα, διότι ἔχουμε νὰ κάνουμε, σᾶς εἶπα, μὲ πάσχοντες ἀνθρώπους. Πάσχει ἡ δύση σήμερα κι ὅτι κι ἂν διαβάσει κανείς, ἂν δὲν πάει νὰ τοὺς ἐπισκεφθεῖ στὶς σχολές τους, θὰ δεῖ μεγάλη ἀγωνία καὶ ἀγῶνα γιατί, γιατί, τί δὲν πῆγε καλὰ καὶ γιατί, ἐνῶ τόσα πράγματα πᾶνε καλά, κάτι δὲν πάει καλὰ καὶ τί εἶναι αὐτὸ τὸ κάτι ποῦ δὲν πάει καλά; Ἴσως εἶναι μιὰ ἐποχή, ἡ ὁποία ἔχει αὐτὸ τὸ προνόμοιο. Ἀλλὰ εἴπαμε, αὐτὸ σὲ ἐπίπεδο ἀνθρώπινο. Δὲν μιλᾶμε οὔτε γιὰ τοὺς διευθυντὲς τῶν πολυεθνικῶν, οὔτε γιὰ τοὺς μεγάλους θρησκευτικοὺς ἠγέτες, οἱ ὁποῖοι ποτὲ ἄλλωστε δὲν μετεῖχαν σὲ τέτοια προβλήματα. Αὐτοὶ ἔχουν ἄλλους σκοποὺς ἐξουσία, χρῆμα, ἰσχύ, δύναμη, δὲν μιλάει κανεὶς γιὰ αὐτούς, μ΄αὐτοὺς δὲν ἔχουμε τίποτα νὰ ποῦμε σπουδαῖο, ἀλλ’ οὔτε κι αὐτοὶ ἔχουν νὰ ποῦν μέ μᾶς ἄλλωστε.

2η Ἐρώτηση

Ἀπάντηση

Εἶναι ἀκριβῶς αὐτό πού εἴπατε. Σήμερα πολλοί νέοι ἄνθρωποι ἀναζητοῦν σέ ποσοστό μεγαλύτερο ἀπ’ ὅτι παλιά -ἔτσι;- τό προνόμιο τῆς ἀναζήτησης παλαιότερα ἀνήκει σέ πολύ λιγότερους, ὅπως φαίνεται, ἐγώ θά πρόσθετα κι ἄλλες ἡλικίες καί ‘γώ ὁ ἴδιος, ἡ δική μου δηλαδή (!), πού εἶναι στά ἄκρα τῶν ἡλικιῶν πού εἴπατε, εἴμαστε οἱ πρῶτοι. Στή δεκαετία τοῦ ’80 ξεκίνησε μιά ἀναζήτηση φοβερή ἀνάμεσα στούς νέους ἀνθρώπους πού μᾶς ἔφερε ..... .... ... . κλπ. κλπ.