Φυσικό περιβάλλον καί ἄνθρωπος, βρίσκονται σέ μία λεπτή σχέση καί ἀλληλοεξάρτηση ἡ ὁποία ἐξασφαλίζει τήν ὁμαλή καί ἁρμονική λειτουργία τῆς κτίσεως καί τήν πορεία της πρός τόν σκοπό γιά τόν ὁποῖο προορίσθηκε ἀπό τόν Δημιουργό της. Ὁ ρόλος τοῦ ἀνθρώπου στήν σχέση αὐτή εἶναι διπλός, ἀφ’ ἑνός ἔχει τήν δυνατότητα νά ἐπωφελεῖται ἀπό ὅλα ὅσα ὑπάρχουν στήν κτίση καί νά τά χρησιμοποιεῖ σύμφωνα μέ τίς ἀνάγκες του, καί ἀφ’ ἑτέρου ὀφείλει νά μεριμνᾶ γιά ὅλη τήν δημιουργία καί νά ἀποτελεῖ τόν σύνδεσμο μεταξύ Θεοῦ καί κτίσεως, τόν «ἱερέα» τῆς δημιουργίας πού θά «ἀναφέρει» τήν δημιουργία στόν Θεό. Κάθε βλάβη πού προξενεῖται στά ζῶα ἤ στά φυτά καί ἐν γένει στό φυσικό περιβάλλον, ἀντιτίθεται στό νόμο τοῦ Θεοῦ, ὅπως καί κάθε προσκόλληση σ’ αὐτά ἀντιβαίνει στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Εἶναι χαρακτηριστική ἡ θέση πού διατυπώνεται στό βίο ἑνός συγχρόνου Ἁγίου μοναχοῦ τῆς Ἐκκλησίας μας, «Ἔλεγεν ὁ Γέρων ὅτι τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ διδάσκει τήν εὐσπλαχνίαν πρός πᾶσαν τήν κτίσην, οὕτως ὥστε καί τά φύλλα τοῦ δένδρου «ἄνευ ἀνάγκης» νά μή κόπτωμεν . . . Ἡ εὐσπλαχνία ὅμως αὐτή διά τό πράσινον φῦλλον τοῦ δένδρου ἤ διά τό ἄνθος τοῦ ἀγροῦ, τό ὑποκάτω τῶν ποδῶν ἡμῶν, συνεδυάζετο ἐντός αὐτοῦ μετά τῆς πλέον ρεαλιστικῆς ἀντιλήψεως περί παντός πράγματος ἐν τῶ κόσμῳ. Ἐγνώριζεν ὡς χριστιανός ὅτι πᾶσα ἡ κτίσις ἐδημιουργήθη πρός ὑπηρεσίαν τοῦ ἀνθρώπου, καί διά τοῦτο, ὅταν «εἶναι ἀνάγκη», δύναται ὁ ἄνθρωπος νά ἐπωφεληθῆ τῶν πάντων. Ὁ ἴδιος ἐθέριζε τόν χόρτον, ἔκοπτε τά ξῦλα διά τόν χειμῶνα, ἔτρωγεν ἰχθῦς» . Εἰδικώτερα ἡ σχέση αὐτή ἐκδηλώνεται πιό ἄμεσα καί πιό στενά στήν περίπτωση τῶν μοναχῶν καί τῶν Μοναστηριῶν. Ὁ μοναχός ἀναχωρεῖ ἀπό τόν κόσμο καί καταφεύγει στήν φύση. Τό φυσικό περιβάλλον γίνεται τό σπίτι του. Τά Μοναστήρια κτίζονται στίς πιό ὡραῖες, τίς πιό παρθένες καί τίς πιό ἀπομονωμένες τοποθεσίες μέ τοπικά ὑλικά (πέτρα, ξῦλο, κ.λ.π.), ἐνῶ ἡ στενή σχέση πού ἀναπτύσσει μέ τήν φύση ὁ μοναχός τοῦ δίνει τήν δυνατότητα νά ἐντάσσει ἁρμονικά τά μοναστηριακά κτίσματα στό περιβάλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Διονυσίου, ἡ ὁποία κτισμένη πρίν 500 περίπου χρόνια ἀπό τόν ἱδρυτή της Ἅγιο Διονύσιο τόν ἐν Ὀλύμπῳ, σέ τοποθεσία μοναδικῆς ὀμορφιᾶς στό φαράγγι τοῦ Ἐνιπέα, μέ τοπικά ὑλικά, πέτρα καί ξῦλο, εἶναι ἕνα ἀρχιτεκτονικό μνημεῖο ἁρμονικά καί ἰδανικά ἐντεταγμένο στό φυσικό περιβάλλον καί ταυτίζεται ἀπόλυτα μ’ αὐτό ἀποτελώντας ἀναπόσπαστο μέρος του. Ὁ ἀσκητικός τρόπος ζωῆς, πού κατά δύναμιν ζεῖ ὁ κάθε μοναχός, τοῦ δίνει τήν δυνατότητα νά ἀποδεσμεύσει καί νά ἀπελευθερώσει τόν ἑαυτό του ἀπό τίς περιττές ἀπαιτήσεις, τίς παράλογες ἐπιθυμίες καί τά πάθη γενικότερα, καί νά χρησιμοποιεῖ τήν κτίση καί τά ἀγαθά πού αὐτή προσφέρει, γιά τήν ἱκανοποίηση, μόνο τῶν πραγματικῶν ἀναγκῶν του. Ὁ τρόπος αὐτός τῆς ζωῆς ἀπαλάσσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τό «ἴδιο ἐγωϊστικό του θέλημα», ἐγκλωβισμένος στό ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος παραμένει «κύκλος κλειστός» καί ἔχει τήν τάση νά κυριαρχεῖ στήν κτίση καί νά τήν χρησιμοποιεῖ ἰδιοτελῶς γιά τήν δική του ἱκανοποίηση. Διά τῆς «ἐν ἀπολύτῳ ἐλευθερίᾳ» τελουμένης μοναχικῆς ὑπακοῆς, θραύεται τό κέλυφος τῆς ἀτομικότητος τοῦ ἀνθρώπου, πλατύνεται τό εἶναι του καί διευρύνεται ἡ ὑπόστασή του, ὥστε νά χωράει τή ζωή ὅλου τοῦ κόσμου. Δημιουργεῖται ἔτσι ἕνα ἦθος ὡς προϊόν ἐλευθερίας καί ὄχι ὡς προϊόν πειθαρχίας καί ὑποταγῆς σέ ἀνώτερη ἀνθρώπινη θέληση καί γιά ἀνθρώπινα ὀφέλη. Ὁ ἄνθρωπος γίνεται μιά πηγή εὐλογίας γιά ὅλη τήν κτίση. Ὅσο περισσότερο ὁ μοναχός διά τῆς προσευχῆς προσεγγίζει τόν Θεό τόσο περισσότερο ἀντιλαμβάνεται καί καταπλήσσεται ἀπό τήν ἀσύλληπτη ὡραιότητα τοῦ κόσμου καί «ἡ ψυχή ἐκ τῆς θεωρίας τοῦ ὁρατοῦ κάλλους ἔρχεται εἰς τήν κατάστασιν τῆς αἰσθήσεως τοῦ Θεοῦ, τοῦ ζῶντος καί θαυμαστοῦ ἐν πᾶσιν» . Προσεύχεται καθημερινά «Ὑπέρ εὐκρασίας ἀέρων, εὐφορίας τῶν καρπῶν τῆς γῆς», προσεύχεται νά χαρίσει ὁ Θεός «εὐκράτους καί ἐπωφελεῖς τούς ἀέρας» καί «ὄμβρους εἰρηνικούς τῆ γῆ πρός καρποφορίαν». Στά διάφορα διακονήματά του ὅπως, κηπουρός, βουρδουνάρης (διακονητής τῶν ζώων), ξυλοκόπος, μελισσοκόμος, ψαρᾶς κ.λ.π., στά ὁποῖα ἔρχεται σέ ἄμεση ἐπαφή μέ τήν φύση συμπεριφέρεται μέ διάκριση, σεβασμό, ρεαλισμό καί ἀγάπη. Χρησιμοποιεῖ ὑλικά πράγματα γιά νά ἐξαγιάσει τόν κόσμο ὅλο.