Μέ τήν πράξη αὐτή ἀποδυναμώθηκε τό δυτικό μέρος τῆς αὐτοκρατορίας.

ὅταν οἱ Οὖννοι, λαός ἀσιατικῆς - μογγολικῆς καταγωγῆς, πέρασαν τά Οὐράλια ὄρη καί εἰσέβαλλαν στίς ἀχανεῖς ρωσικές πεδιάδες, ἐκτόπισαν τά βάρβαρα Γερμανικά φύλα πρός τήν Δύση. Τά Γερμανικά αὐτά φύλα: Ὀστρογότθοι, Βησιγότθοι, Βάνδαλοι, Φράγκοι, Σάξωνες καί Βουργουνδοί καί ἄλλοι, πέρασαν τά σύνο­ρα τοῦ Ρήνου, σύνορα τῆς αὐτοκρατορίας, καί ἐγκατεστάθησαν ἐντός τῆς δυτικῆς περιοχῆς της, ἱδρύοντας βαρβαρικά βασίλεια. Πολλοί ἀπ΄ αὐτούς ἐντάχθηκαν ὡς μισθοφόροι στόν ρωμαϊκό στρατό καί ἡ πολύ γρήγορη αὔξηση τοῦ ἀριθμοῦ τους ὡδήγησε στήν κατάληψη τῆς ἐξουσίας. Τό 476 ὁ Ὀδόακρος, Γότθος διοι­κητής τῶν Γερμανῶν μισθοφόρων, ἐκθρόνισε τόν τελευταῖο Ρω­μαῖ­ο αὐτοκράτορα, Ρωμῦλο Αὐγουστῦλο καί παίρνοντας τήν ἄδεια τοῦ Βυζαντινοῦ αὐτοκράτορα Ζήνωνος, στόν ὁποῖο ἀπέ­στει­λε τά σύμβολα τῆς αὐτοκρατορικῆς ἐξουσίας, ἀναγνωρίστηκε διοικητής τῆς Ἰταλίας μέ τόν τίτλο τοῦ πατρικίου. Ὁ Ζήνων ἔγινε τυπικά αὐτοκράτορας ὅλου τοῦ Ρωμαϊκοῦ κράτους. ὅμως ἡ ἐξου­σία τῆς ᾿ Ιταλίας βρισκόταν οὐσιαστικά στά χέρια τοῦ Ὀδόα­κρου. Τό 476 ἑπομένως καταλύθηκε οὐσιαστικά τό Δυτικό Ρωμαϊ­κό κράτος. Ἡ χρονολογία αὐτή θεωρεῖται τό ὁρόσημο τῆς μεταβά­σεως ἀπό τήν ἀρχαία ἱστορία στήν μεσαιωνική.

Ὁ ὀρθόδοξος Ρωμαϊκός λαός ἔγινε κατακτημένος λαός ὑπό­δουλος στούς κατακτητές βαρβάρους Γερμανούς, ὑπέστη τήν ἀνα­γκα­στική καταστροφή τῆς παιδείας, τήν κατάργηση τῆς ἐλευ­θερίας καί ἐξαθλίωση τῆς οἰκονομίας. ὅπως μαρτυρεῖ ὁ Γρηγόρι­ος τῆς Τούρ, ὁ μόνος κάπως μορφωμένος Ρωμηός, τό 500 μ. Χ. καταρ­­γοῦνται στήν Γαλλία τά γράμματα, ἐνῶ στήν Ἰσπανία καταρ­γήθηκαν τό 600 μ. Χ. Ἀντίθετα στήν Ἀνατολή ἔχουμε πολιτιστι­κή ἄνθηση τῶν γραμμάτων, τῶν τεχνῶν καί τῶν θεολό­γων τῆς Ἐκκλησίας. Περίλαμπρο ἔργο τέχνης τῆς ἐποχῆς ἡ Ἁγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως.

Τό Γερμανικό φύλο τῶν Φράγκων ἔφτιαξε ἕνα μεγάλο κρά­τος, στρατιωτικά ἰσχυρό, τό ὁποῖο ἦταν καί τό μόνο ὀρθόδοξο τήν ἐποχή ἐκείνη, γιατί οἱ ἄλλοι Γερμανοί ἦταν ἀρειανοί. Τό 768 ἀνέλαβε βασιλιάς ὁ Κάρολος ὁ Μέγας, ὁ γνωστός Καρλομάγνος. Τά ὅρια τοῦ τότε φραγκικοῦ κράτους ταυτίζονται σχεδόν μέ τίς ἕξι ἱδρύτριες χῶρες τῆς σημερινῆς Ε.Ο.Κ. Ὁ Κάρολος εἶχε διοι­κητικό κέντρο τό σημερινό ἄαχεν τῆς βορειοδυτικῆς Γερμανίας, ὅπου ὀργανώθηκε μεγαλοπρεπής αὐλή.

Ὁ ἴδιος παρ΄ ὅτι ἀμόρφωτος (δέν γνώριζε γραφή καί ἀνάγνωση καί μόνο σέ μεγάλη ἡλικία ἐπεχείρησε νά μάθη) ἔδειξε ἐνδιαφέρον γιά τήν καλλιέργεια τῶν γραμμάτων καί τήν ἐκπαί­δευση καί στά χρόνια του σημειώθηκε μιά σύντομη πολιτιστική ἄνθηση, γνωστή ὡς Καρολίγγεια ἀναγέννηση. Οὐσιαστικά ὅμως αὐτή ἡ ἀναγέννηση δέν εἶχε τό βάθος καί τήν ἔκταση πού ὑπῆρχε ἀνέκαθεν στό Βυζάντιο. Π.χ. ἡ Δύση γνώρισε τόν ὅμηρο τόν 14ο αἰ. ἔπειτα ἀπό παραγγελία τοῦ Πετράρχη καί Βοκάκιου πού ἦσαν οἱ πρόδρομοι τῆς Ἀναγεννήσεως. Ὁ πρῶτος ἦταν φοβερός μισέλ­λην: "Οἱ Τοῦρκοι -ἔλεγε- εἶναι ἐχθροί. Αὐτοί ἐδῶ ὅμως οἱ Γραικοί εἶναι σχισματικοί καί χειρότεροι ἀπό τούς ἐχθρούς καί ἔτσι εἶναι προτιμώτερο νά κατέχουν τά Ἱεροσόλυμα οἱ Τοῦρκοι παρά νά τά πάρουν οἱ Γραικοί... ὅσο γι΄ αὐτούς τούς ἀπατεῶνες καί ἄχρηστους Γραικύλους: Ἀνυπομονῶ νά δῶ αὐτή τήν αὐτοκρατο­ρί­α νά καταστρέφεται μέ τά ἴδια μας τά χέρια". Τόν 13ο αἰ. γνώρισε τόν Ἀριστοτέλη, ἐνῶ οἱ μορφωμένοι Φράγκοι τοῦ Καρλο­μάγνου ἀγνοοῦσαν τούς συγγραφεῖς ἀπό τούς ὁποίους ὁρίζετο ὁ κλασικός πολιτισμός: Αἰσχύλο, Σοφοκλῆ, Θουκυδίδη, Δημοσθένη, Εὐκλείδη, ἐνῶ ἀπό τά 26 ἔργα τοῦ Πλάτωνος γνώριζαν μόνο τόν Τίμαιο. Τά σκοτεινά χρόνια τῆς Εὐρώπης ἐκτείνονται ἀπό τόν 6ο ὥς τουλάχιστον τόν 11ο αἰ., τήν στιγμή πού στό Βυζάντιο ποτέ δέν ἔπαψαν νά διδάσκονται ἀπό τό πρωτότυπο. Αὐτός εἶναι ὁ λεγόμενος σκοτεινός Μεσαίων.